Дзяржава і права БССР ва умовах ажыцяулення спробау дэмакратызацыі савецкага грамадства і адыходу ад іх (1953-сярэдзіна 80-ых гг.)
Преподаватель: Сорокин
Курс: 1
Факультет: Юридический
Тип: Лекции по Гісторыя дзяржавы і права Беларусі
Дзяржава і права БССР ва умовах ажыцяулення спробау дэмакратызацыі савецкага грамадства і адыходу ад іх (1953-сярэдзіна 80-ых гг.)
Дзейнасць вышэйшых органау улады і кіравання
Па меры вырашэння задач па аднауленню народнай гаспадаркі вышэйшыя органы павышалі увагу да канстытуцыйнага заканадауства і ажыцяулення нарматворчай дзейнасці. Аднак, толькі у 50-ыя гг. стала выдавочна без лібералізацыі законау усей сістэмы грамадству тяжко будзе вытрымать…..саперніцтва з краінамі захаду. У канчатковым выніку гаворка ішла аб магчымасцях дэмакратызацыі усяго палітычнага рэжыму хаця пытанне аб махчымасцях гэтай сістэмы заставаляся аткрытым. Аднак пасля 20 з’езда КПСС люты 1956г. трансфармацыя грамадскага жыцця на фоне лібералізацыі прававой сістэмы залежала ад дзейнасці центральных (саюзных) органаў улады і кіравання. Іх заканадаучыя акты звычайна дубліравалі прынцыповыя падыходы агульнасаюзных дакументау. Тым больш, што да пачатку 1957г. на аснове залішяй цэнтралізацыі заканадаучай практыкі і ажыцяулення правасудзя саюзныя рэспублікі па сутнасці згодна з канстытуцыяй саюза СССР 1936г. былі пазбаулены права прымаць свае заканадауства аб судовым ладзе і судаводстве, грамадзянскі і крымінальны кодэксы, да таго ж рэспублікі не маглі самастойна вырашаць пытанні аб абласным дзяленні. Кірауніцтва дарожным будауніцтвам, транспартам і прадпрыемствамі. Гэта ускладняла і ускладняе палітыкау і вучоных пошук аргументау па вызначэнні статусу нацыянальных рэспублік у саюзнай дзяржаве, не адмеднай часткая чкой з’яуляецца Беларусь. Прынятыя нарматыуныя прававыя акты па абмежаванні апекі саюзных рэспублік збоку центральных органау улады і кіравання выявілі тэндэнцыю пашырэння правоу суб’ектау федэрацыі у галіне гаспадарча-культурнага будауніцтва і фінансавай дзейнасці па пытаннях ажыцяулення правасудзя у прыняцце імі уласных, найбольш важных заканадаучых актау. У адпаведнасці з законам вярхоунага савета СССР ад 11 лютага 1957г. аб пашырэнні правоу рэспублік у кіраванні народнай гаспадаркай былі унесяны змены у артыкул 19 кантстытуцыі БССР. рэспубліка набыла права вырашаць усе пытанні унутры рэспубліканскага адміністрацыйна-тэррытарыяльнага адзялення, ажыцяуляць кірауніцтва дарожных будауніцтвай, прымаць законы аб судовым ладзе, а таксама аб сваіх грамадзянскіх, крымінальных і працэсуальных кодэксах. Гэта садзейнічала пэунаму умацаванню суверэнітэту саветам міністрау рэспублік быў перададзены на вырашэнне шэрых пытанняу, што раней уваходзілі у кампітэнцыю саюзных органаў. У верасні 1965г. цэнтралізаваная сістэма аднауляецца. Замест ліквідаванага рэспубліканскага тэрытарыяльнага саунаргаса БССР утвараецца шэрах саюзнарэспубліканскіх міністэрствау, на аснове закона СССР ад 10 мая 1957г. аб “далейшым удасканалені арганізацыі кіраваня прамысловасці і будаунітстве”. Удасканаліваліся узаемаадносіны дзяржавы і калгасау ак асноуныя формы. Развіце дэмакратычных прынцыпау праявілася з аднаго боку у неаднаразовым павышэнні на рыхтова-закупачных цэн на сельскагаспадарчую прадукцыю, якую прадавалі калгасы і калгаснікі у дзяржаве (у 3 разы за 1953-1958гг.). з другога- у адмене некаторых форм нарыхтовак з асабістай прысядзібнай гаспадаркі. Грашовы падатак быу зменшаны у 2 разы. Ліквідацыя натуральнай аплаты за выкарыстанне калгасамі тэхнікі МТС. З трэцяга у пашарэнні у правоу калгасау на распарадженне сродкамі, якія яны атрымлівалі ад продажу. ЯНЫ З’ЯВІЛІСЯ ПЕРАД УМОВАЙ ДЛЯ АЗДАРАУЛЕННЯ САЦЫЯЛЬНА-ЭКАНАМІЧНЫХ АДНОСІН НА ВОГУЛ. Як паказау аналіз, савецкія рэспублікі сталі пашыраць рысы прэкмет сапрауднага дзяржаунага утварэння. Прыклад, указы прызідыума вярхоунага савета БССР ад 24 верасня 1955г. аб “дзяржауным гімне БССР” і ад 8 мая 1956г. аб “зацвярджэні палажэня аб дзяржауным сцягу БССР”. Сам сцяг быу зацверджаны указам прызідыума вярхоунага савета рэспублікі ад 25 снежня 1951г. словы гімна Клімковіч Міхась, а музыка Нестар Сакалоускі.
Устараняліся крайнія праявалы тых негатыунызх з’яу якія назіраліся раней. Актывілізавалася дзейнасць вярхокунага савета. Пачауся перагляд усяго заканадауства рэспублікі, былі створаны камісіі па падрыхтоуцы новых крымінальнага, крымінальна-працэсуальнага, грамадзянскага, грамадзянска-працэсуальнага, працоунага кодексаю БССР. пры гэтым, толькі з 1959- 1967гг. вярхоуным саветам рэспублікі было прынята 124 заканадаучыя акты. Паказальна, што калі раней вярхоуны савет выдавау толькі законы аб народна-гаспадарчых планау, народных бюджэтау, і зацвярджау указы вярхоунага савета БССР, то у разглядаемы перыяд прымау законы аб ахове прыроды, аб парадку адклікання дэпутатау вярхоунага савета, абласнога, раёнага, гарадскога, пасялковага і сельскага саветау, аб судовым ладзе, аб адвакатуры, аб парадку адклікання судзяу і народных засядацеляу, аб змяненні сістэмы органау кіравання, аб увядзенні у дзеянні кодэксау і інш. У 1965г. колькасць камісій дасягнула 15. У 1957г. вярхоуным саветам рэспублікі прынята палаженне аб сельскім савеце дэпутатау. У якім вызначаліся тэрсміны, скліканне сесій, функцыі выканкамау і пастаянным камісій, статус дэпутута. У 1957г. выдадзены закон аб далейшым удасканалені арганізацыі кіравані прамысловасці і будауніцтве у БССР, у 1959г. закон аб судовым ладзе БССР. актывізуецца дзейнасць пастаяных камісій вярхоунага савета а у 1968г. ствараеца новая па справах моладзі. У ліпені 1975г. новы склад вярхоунага савета стварыу 16 пастаянных камісій і зацвердзіу рэгламент пасядженняу вырхоунага савета БССР. якім вызначауся парадак работы сесій вышэйшага органа дзяржаунай улады рэспублікі. У рэспубліцы сталі рыхтавацца і рыхтавацца зборы законау і указау прызідыума вярхоунага савета пастаноу і распарадженняу БССР. тым самым павышалася нагрузка вышэйшых органау улады уладнымі паунамоцтвамі. С 1960-ага г. па 1964г. кодэксау было прынята у БССР 13. Не 11 як можна сустрэць у літаратуры. Працэс пайшоу з крымінальнага і крымінальна-працэсуальнага кодэксау. Распрацоука іх пайшла з 1957г. апошнім кодэксам на прасторы СССР у Беларусі быу прыняты кодэкс адміністрацыйных парушэнняу БССР (1984г.). закадзенныя у змест кодэксау прынцыпы больш поунага забеспячэння правоу грамадзян спрыялі ажыуленню сацыяльнай актыунасць людзей савецкага грамадства. У той жа час уводзіліся і нормы пакарання. У прыватнасці, калі раней не было меры крымінальнай адказнасці за угон аутамабіляу.
Адносна дзейнасці мясцовых саветау прызідыум вырхоунага савета БССР штогод разглядау па 5-8 пытанняу, а з 1972г. апарат прызідыума стау па квартальна выпускаць спецыяльна інфармацыйны бюлютэнь. Вярхоуны савет БССР праводзіу вялікую работу па упарадкаванню адміністрацыйна-тэррытарыяльнай будовы рэспублікі, арганызацыі выбарау саветау дэпутатау, народных судоу, а таксама па ратэфікацыі міжнародных актау. Прызідыумам вялася актыуная работы па замене неблагазвучных найменняю насельных пунктау. Прыкладна у такім жа напрамку вышэйшы орган дзяржаунай улады працавау да абвяшчэння сувярэннай рэспублікі Беларусь.
Савет міністрау адпаветна Канстытуцыі БССР на кожнай сесіі вярхоунага савета Рэспблікі новага склікання фарміравау склад урада “савет міністрау БССР”.
Имкненне новага кирауництва да дэмакратызацыи грамадскага жыцця праявилася у ажыцяуленни и мер па арганизацыи иструментау ажыцяулення карнай палитыки (органау аховы унутранага парадку, дзяржаунай бяспеки, суда, пракуратуры, юстыцыи и инш.). 17 красавика 1953г. указзам прызидыума вярхоунага савета БССР министэрства дзяржаунай бяспеки и министэрства унутраных спрау абъядноуваецца у адзанае министэрства. З уликам рашэнняу липинскага 1953г. пленума праводзяцца меры па умацавани правапарадку и законнасци (аздарауляуся кадравы склад, змянялася структура и кампитэнцыя Министэрства унутраных спрау, министэрства дзяржаунай бяспеки, пракуратуры и суда, пачауся дэмантаж ГУЛАГа). Яе структуры па спарадкаванем МУС были перададзены министэрству юстыцыи и инш. Министэрствам. Апошния имкнулися абмешавацца ад негатыунага вопыту пратыуникащ. Быу адменены выключны парадак спрау, скасавана асобая нарада пры министэрстве унутраных спрау БССР и инш. Яго неканстытуцыйныя органы. Разгорнутая сетка ваенных трэбуналау и ваенных пракуратур была скарочана, а кампитэнцыя их звужана. Вярхоуны суд набыу права пераглядаць рашэнни па справах спецпадсуднасци былых троек наркаматау унутраных спрау, двоек, пракурора, асобай нарады, калегий. Пры гэтым справы ад наибольш цяжких злачынствау (дыверсии, здзейсненыя неваенаслужачыми, якия раней были падсуднены ваенным трыбуналам). Дарэчы паводле матэрыялау навукоуцау РФ доля ахвярау палитычных рэпрэсий або асуджаны па засудовыми органами складае 20% ад агульнай колькасци спрау асуджаных. Звужана была и сфера дзейнасци органау унутранай бяспеки. Гэта служба у сакавику у рэспублицы была выдзелена з систэмы министэрства унутраных спрау и пачала дзейничаць як камитэт дзяржаунай бяспеки. Яна павина бяда забяспечваць дзяржауную бяспеку, выяуленне и прыцягненне да крыминальнай адказнасци шпиенау, дыверсантау, тэрарыстау, здрадникау радзимы и инш. Агентау замежных разведак, засылаемых у саюз СССР. Адначасова было праведзена значнае абнауленне кадрау, увеж=дзены пракурорски нагляд за усей дзейнасцю служюы дзяржаунай бяспеки, як и органау унутраных спрау, да також яе дзейнасць была пастаулена пад пильны кантроль, адпаведны партыйных камитэтау (ЦК, яго прызидыума, або бюро ЦК, кампартый саюзных рэспублик Крайкамау, Райкамау). З уликам новых задач адбывалася перабудова усей систэмы судовых органау. Яна была накиравана на звужэнне палнамоцтвау и пасмеру дзейнасци вярхоунага суда саюза СССР, ваенных трэбуналау на карысць вярхоуных судоу саюзных рэспублик, краявых и абласных судоу. У 1956г. было скасавана министэрства юстыцый саюза СССР на карысць вярхоунага суда саюза СССР, перагледжана структура министэрства юстыцый БССР. у мэтах пашарэння правоу абласнх саветау были скасаваны у прауленни министэрства юстыцый БССР пры абласных саветах. А их паунамоцвы пра правядзенни рэвизии и кантролю за дзейнасцю народных судоу перададзены абласным судам. Праведзеная дэцентрализацыя жорскага судовага нагляду, наближэнне апошняга да народнага суда, успалучэнни з пашарэннем кола асоб, якия мели права прыносиць пратэсты у парадку нагладу спрыяла аператыунай праверцы законнасци и абгрунтаванасци дзеючых судовых рашэнняу, перагляду прыгаворац на асоб асуджаных у 1937-38гг. скасаванне у 1957г. транспартных судоу прадвызначыла у складанне разгляду спрау аб злачынствах здзейсненых на транспарце на народныя абласныя и вярхоуныя суды Савецких рэспублик. Па прычыне
Развиця тэндэнцыи паслаблення рэпрэсиунай палитыки.
Метки текущей записи:
вина, Гісторыя дзяржавы і права Беларусі, Дзяржава і права БССР, закон, Лекции по Гісторыя дзяржавы і права Беларусі, норм, права, право, Сорокин, статус
Больше из этой рубрики
- Беларусь ва умовах набыця суверенітэту і дзяржаунасці (канец 1980-ых па цяперашні час)
- БССР у гады Другой сусветнай вайны 1939-1945гг. Вялікая айчыйная вайна 1941-1945гг.
- На месцовым заканадаўстве і звычаёвым праве….
- Грамацка-палитычны лад и права Беларуси у складзе Рэчы Паспалітай 1569-1795гг.
- Грамадска-палітычны лад и права на Беларуси у перыяд рэвалюцыйных перамен і нацыянальна-дзяржаунага самавызначэння Беларусі 1917-1921гг.
Оставьте комментарий!
Вы должны быть авторизированы чтобы оставлять комментарии.