Правапіс мяккага знака і апострафа

05.03.2012 Автор: Рубрика: BIP-IP»

ПРАВОПИСАНИЕ МЯГКОГО ЗНАКА И АПОСТРОФА

Правапіс мяккага знака і апострафа

Мягкий знак для обозначения мягкости согласных пишется только после букв с, з, дз, ц, л, н, которые обозначают мягкие звуки:

1) на конце слова после мягких согласных: скрозь, вось, мядзведзь, шэсць, вучыць, роўнядзь, папараць, плынь.

В белорусском языке, в отличие от русского, в конце некоторых существительных ж.р. на -ня в форме родительного падежа мн.ч. произносится и пишется мягкий звук: песень, чарэшань, вішань, соцень;

2) в середине слова перед твердыми: процьма, восьмы, дзядзька, барацьба, стрэльба.

Примечание.

В слове менш и производных от него (меншыць, меншасць) произносится твердый звук н;

3) в середине слова перед буквами, которые обозначают мягкие звуки, если в других формах того же слова или в однокоренных словах эти буквы обозначают твердые звуки: цьмяны-цьма, возьмеш-возьмуць, барацьбіт-барацьба, на малацьбе-малацьба (некоторые слова с суффиксом

-б- в современном языке проверить нельзя: хрэсьбіны, носьбіт).

Примечание.

Если при изменении слова оба звука остаются твердыми, мягкий знак не пишется: смех-смехата, смяшыць, смяшлівы; здзеклівы; дзвесце-два і сто;

4) всегда мягкий знак пишется после звука [л']: вельмі, ільвіца, збавіцельніца, вольніца;

5) перед некоторыми морфемами, если при их отсутствии мягкость последнего согласного сохраняется: пісьмо, нянька;

6) перед суффиксом -чык: прамень-праменьчык, камень-каменьчык, струмень-струменьчык.

Но: рулон-рулончык, услон-услончык;

7) перед -ці в постфиксе -сьці, который образует неопределенные местоимения и наречия: штось-штосьці, кудысь-кудысьці.

Постфикс -сьці нельзя путать с -сці косвенных форм существительных ж.р. на –сць и инфинитив: свеж-асц-і, расцвіс-ці;

8) перед постфиксами -це,-ма,-ся в формах повелительного накланения: раскінь-раскіньце, раскінься; звесь − звесьце, звесьце; заедзь − заедзьце; траць − трацьце; кінь − кіньма, сядзь − сядзьма.

Но: прыгалубце, эканомце, рэжце;

9) перад окончанием -мі в формах творительного падежа мн.ч. существительных: людзьмі, грудзьмі, дзецьмі, саньми, коньмі;

10) перед суффиксом -ск в прилагательных, образованных от названий месяцев: студзеньскі, жнівеньскі, а также в словах восеньскі, цяньшаньскі, свіцязьскі, Чэрвеньскі раён, тайваньскі,

Но: Любань-любанскі, Хатынь-хатынскі;

11) после первой части сложных слов (в первую очередь числительных) если она заканчивается мягким согласным: чвэрць-фінал, пяцьдзесят, шэсцьсот.

Но: семдзесят, восемсот.

Примечание.

Не пишется мягкий знак перед звуком [в'] чарсцвець, здранцвелы, чацвёрты, Мацвей, Дзвіна.

Не обозначается на письме мягкость долгих согласных: галле, жыццё, змярканне, параўнанне.

Разделительный мягкий знак и апостроф пишутся после согласных перед буквами е, ё, ю, я, и, чтобы показать, что они обозначают сочетание звука [й] с последующим гласным.

Разделительный мягкий знак пишется только после букв з, с, дз, ц, л, н, которые обозначают мягкие звуки: вальера, калье, павільён, кампаньён, рэльеф, мільён, фельетон, каньён; Мальер.

Апостроф пишется после букв, которые обозначают твердые звуки: аб’ектыў, аб’яднаць, неад’емны, інтэр’ер, між’ярусны, надвор’е, перамір’е, п’едэстал, а также после приставок на -з и -н (в заимствованных словах) , хотя звуки [з] и [н] произносятся мягко (их смягчает следующий звук [й]): раз’езджаны, раз’яднаць, з’едлівы, з’ява, ін’екцыя, кан’юнктура, кан’юнктывіт.

Параллельные формы (с ь и без него) имеют личные формы глагола ліць: (лью и лію, льём и ліеш и т.д.).

Примечание.

Не пишутся разделительные знаки

1) после буквы ў: саўю, салаўі;

2) после приставок перед безударным і, который переходит в ы: абылгаць, зыначыць, зымжэць, аб’нець, з’інелы, без’іскравы;

3) в словах булён, дзяк.

 

1. Спишите текст. Вставьте, где нужно, ь.

Бязважкасц… — гэта нечаканас.. ці на кожным кроку, гэта самыя розныя цяжкас..ці, нязручнас..ці і перашкоды.

Каб што-небудз… зрабіц.., напрыклад, паглядзец.. у ілюмінатар, трэба не тол..кі падплыс..ці да яго, але і зафіксавацца, «замацавац…» сябе ў пэўным становішчы, бо іначай ты адплывеш ад яго з той жа хуткас..цю, з якой прыплыў.

Ал..бо воз.мем кас..мічны абед. Натурал..на, што мы там нічога не варым і не смажым. Елі мы там кансерваваныя прадукты. Захоўваліся яны ў кантэйнерах — халадзіл..ніках, падаграваліся ў электрападагравал..ніках.

Вага сутачнага рацыёну — 1380 грамаў. Агул..ная каларыйнасц..— каля 3000 калорый. Хлеб для нас выпякаўся мален..кімі, з палову запалкавага карабка, буханачкамі і запакоўваўся ў цэлафан, быццам таблеткі.

Памыцца раніцаю, прыняц.. душ ал..бо ванну ў космасе нел..га. Прынамсі, гэта звязана з вялікімі цяжкас..цямі. Там у нас былі іншыя сродкі гігіены — мален..кія і вялікія салфеткі, сухія і прапітаныя спецыял..ным лас..ёнам. (П. Клімук)

 

2. Спишите слова, вставляя мягкий знак или апостроф.

Ад..ютант, ал..янс, брыл..янт, вар..іраваць, біл..ярд, барэл..еф, аб..ект, недавер..е, канферанс..е, кап..ё, кампан..ён, надвор..е, прымор..е, перадгор..е, сур..ёзны, сем..янін, рэл..еф, фел..етон, міжгор..е, дыпкур..ер, двукроп..е, п..едэстал.

Автор статьи:
написал 6135 статей.

Оставьте комментарий!

Вы должны быть авторизированы чтобы оставлять комментарии.

 
Запросов: 108 | 0,248 сек
Память: 10.44MB