На месцовым заканадаўстве і звычаёвым праве….
Преподаватель: Сорокин
Курс: 1
Факультет: Юридический
Тип: Лекции по Истории государства и права Беларуси
На месцовым заканадаўстве і звычаёвым праве. Тады як у большасці Еўрапескіх дзяржаў карысталіся Рымскім правам, а не сваім нацыянальным. Статуты 1566 і 1588гг. Адлюстравалі поспехі барадзібы паспалітага права з кананічнным саснаваным у вялікай ступені на Візантыйскім заканадаўстве. Умацаванне сферы прававога рэгулевання зь дапамогай пісаннага права і яго
Аб’ектыўна стварала магчымасці забеспячэнне феадальнага парадку пеўнага абмежавання свавольства судовых органаў і адміністрацыі, хаця нельга не лічыца са слабасццю выканаўчай улады мясцовым сеператызмам, што не заўсёды забеспечвала рэалізацыю гэтых магчымасцей. Гэта зьяюлалася Юхо і Сцяпан Сокал пжўным вынікам …..паміж …..і праваой сістэмамі.
Агульназемскія прывілеі звычайна ………………на прастол або пасля якіх небудзь важных падзей у жыті ддзяржавы. Гэтыя прывілеі замацоўвалі асноўныя палаженні і прынцыпы дзяржаўнага і іншых галін права. Да ліку першых агульназемскіх прывілеях адносяцца тры прі=ывілея выдадзеныя у лютым- красавікі 1387г. вялікім князем Ягайла. Трэцяя грама ад 28 красавіка 1388г. пацвярджала вялікакняжаскія правы на кіравенне княствам. Тым самым сцвярджавлася что і пасля Крэўскай уніі княства заставалас самастойнай сувереннай дзяржавай. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
А гэта сведчанне яго агульнадзяржазнага характару а не толькі акта прыватна-прававога падаравання. Галоўным прызначэннем усіх трох прывілеяў было прымусовае насаджэнне каталіцкай веры на Беларусі і стварэнне падмурка юрыдычнага фармленне саслоўя шляхты. Далейшае развіцце ўзаемаадносін ВКЛ з Польшай адбылося ў выніку Віленска-Радамскай уніі 1401г. і гарадзельскай уніі 1413г. вынікі гарадзельскай уніі замацавваны сумеснай граматай Ягайлы і вітаўта. На супераць праводзімаў у тэксте граматы думкі аб далучэнні вялікага княства да Польшчы у рэальнасці да
Адносіны 2 дзяржаў на дзяржаўнаправавым уззроўны заставаліся папяржднімі. Хатя правы земолеўласнікаў католікаў пашыралася. Была абвешчана выбарнасць вялікага князя. У выніку працяглага супрацеўлення не католікаў абмежавання……..прывілеямі 1432 і 1434гг. Праваслаўныя феадалы былті надзеляны правамі феадалаў католікаў тым самым фактычна губліля законную сілу, дыскрімыцыйныя нормы ………………………………………………..
Агульна земскі прывілей 1447г. больш поўна замацаваў суверэнныя правы княства, яго террытарыяльную целаснасці і самастойнасць……дзяржаўныя пасады, землі маенткі і чыны. Феадалам ………………………………………………………………………………..
чужых сялян. Тым самым быў пакладзены пачатак юрыдычнаму абмежаванню права пераходжу сялян запрыгоньвання апошніх. Разам з тым прывілей 1447г. не толькі саслоўны акт але ён меў юрыдычнае хзначенне і для простых людзей, а таму что вызваляў іх ад ……судзяў……………………………………………………………………………………… правы класса феадала і сасслоўя шляхты……………………………………………
прывілей……………………………………………………………………………………………….
прынцыпы недатыкальнасці асобы і яе маемасці адказнасці толькі за віну і у судовым парадку пашыраліся і на простых людзей. Абвяшчалася что адказнасть нясе толькі вінавальная асоба і толькі па рашэнню суда. Не жонка за праступак мужа, не бацька за праступак сына. Феадалам гарантаваляся……за мяжу з выключэннем непрыяцельскіх зямель. У звядзенні на трон ……….было пазначанна
абласныя прывілеі наібольш цікавымі яўляюцца абласныя граматы Віцебская 1503, 15…..Полацкая 1511, 1547, 1580, ….смаленская……….. Драгічанскія 1511, 15….мсціслаўскія……..наяунасць такіх прывілеяў сведчання асаблівага становішча дадзянная зямлі ў дзяржаве яе адасоблінасці і непадзельная цэласнасці.
Права на беспячэнне аховы маёмасных і …насельніцтва і гэтак далей. Абласныя прывілеі не абходзілі пытанняў…………………….з улікам больш старажытнага паходжання норм абласных прывілеяў спецыялістамі сцвярджаецца что у гэтай чацы….нічога новага не унеслі а толькі замацоўвалі у законе мясцовае звычаевае права. ………………………………………………..былі розныя, калі адны вызначалі увесь набор павіннасці насельініцтва то другія одно ці некалькі. Усебаковы аналіз…..спрыяе………………Гэтыя акты………………… на працягу стагодзяў, палюдзе, дзякла, каніца і інш. Внесла і новыя. Дзеянне валаснх грамат не абмяжовалася тэрмінамі. Часцей за усе яны выдаваліся да…………… У выпадку калі такога указання не было меркавалася что яны павінны дзяйнічаць вычна. Паўторныя валасныя прывілеі выдаваліся тады, калі валасныя граматы ігнараваліся мясцовымі службовымі…. Сфера терріытарыяльнага уплыву валаснога прывілею не была аднолькавай. Прывілей ад 2 кастрычніка 1511г. ахопліваў 13 валасце сучасных Гомельскай і Магілёўская абласцей дзейнічалі прывілеі і у межах адной воласць….канкржтным прыкладам валасных грамат……………сялянам даннікам Падняпроўскіх і ….воласцей….Грамата Вк Жыгімонта першага…………..ліст вялікага княза….да ваяводы віленскага гаштаўта паводле скаргаў падданных Бабруйская воласці.
Гарадскія граматы наібольш раннімі былі нормы…..выкладзенныя у вядомых валасных….і гандлёвых дагаворах Віцебскага Смаленскага і полацкага княства з Віленскай
Іх зьяшденне вынік роста гарадоў рамеснай і гандлёвай…….
І барадзьбы гараджан за пашарэнне сваіх гарадоў. Больш поўна прававыя нормы гараджан адлюстраваны у спецыяльных актах, прывілеях на Магдэбурскае права, Прывілеях на цяжкае становішча………….паводкай, ваеннымі дзеянямі, самавольствам адміністрацыі, прывілеямі что выдаваліся з мэтай развіця горада і прыцягнпеннее у яго новых жыхароў. У горадзе з Маг правам ствраўся магістрат у яго ваходзілі войт, рада,…… мяшчане …ад судоў учіх ваявод, ад падсутнасці усіх улад Вкняжаскіх……….войты стаялі на …….не выбіраліся а прызначаліся……. Разам з тым за рэкім выключеннем сапраўднае Маг….права не вызначалася гэта выніт творчага падыхходу да……прывілеі Маг не утрымлівалі нормаў крымінальнага, цуівільнага і іншых
На аснове якіх складваліся праваадносіны. І якімі кіраваліся у сваёй дзейнасці гарадскія органы.
1. Судзебнік 1468г.
2. агульная характарыстыка статутаў.
3. канстытутацыўная дзяржава і ваенная права, Грамадзянскае права, крымінальнае права
4. прывілеі 1447г. і судзебнік 1468г. зьявіліся першай спробай сістэматызацыі нормаў права ў агульнадзяржаўнам маштабе. Пры гэтым яны зьўляліся
Абумоўленным пашарэннем і
Заканаўчым дакументаў па розных пытаннях, палітычнага і сацыяльнаэканамічнага жыцця краіны. Судзебнік 1468г. або статут быў зацверджаны на агульнадзяржаўным сойме пасля абмеркавання тэкста з князямі, панамі-рады. Судзебнік абьядноўвае нормы пераважна крымінальна прававых адносін, аднак ен уключае палажэнне грамадзянскагя, і працэсуальнага права. У аснову яго пакладзена звычаевае права ў спалучэнні з мясцовымі нормамі выпрацаванымі судовай і адміністрацыйнай практыкай. Рукапісны тэкс судхебніка не быў падзеляны на артыкулы, только пры публікацыі Уладзімірскім буданавым тэкс быў падзеляны на 25 артыкулаў, з якіх 16 прысвечаны розным прававым аспектам такога супрацьпраўнага дзеяння як кража, злачынства і вызначэнне відаў пакарання. Тэкс судзебніка як і большасць заканадаўчых актаў ВКЛ таго часу выкананы на старабеларускай мове. Судзебнік увеў новых прынцыпаў і падыходаў дзяржавы да пакарання злачынцаў і ўзмацненне прававой аховы феадальнай маёмасці. Напрыклад судзебнік устанаўліваў адзін для ўсёй дзяржавы віды пакаранняў ….супраць феадальнай уласнасці, а артыкулы 5 і 6 абмяжоўвалі адказнасць жонкі і дзяцей за злачынствы мужа і бацькі. Калі яны не ведалі аб іх і не карысталіся крадзеным, бо па звычаёваму праву адказнасць несла разам са злодзіем уся яго сямья. Тым самым атрымала замацаванне ідэя індывідуалізаціі пакарання. У артыкуле першым ………норма якая забараняла передаваць пацярпеламу дзяцей ва узросце да 7 гадоў, бацькі якіх вінаваты у крадзяжы і не могуць заплаціць за шкоду, но было і вызначенне у законе злачынства як супрацьпраўнага дзеяння паводлезвычаёвага права калі быў злоўлены злодзей з крадзенымі рэчамі, то такія рэчы забіраліся у двор, а пацярпеламу патрэбна было выплаціць у двайным памеры кош гэтых рэчаў з маёмасцю злодзея і яго сямьі. А у сядзебніку гэта права абмяжоўвалася: калі злодзею нема было платіть то суд павінен быў….пацярпеламу. узмацненне ……..і …залежных сылян права свабоднага адыходу ад феадала уведзенага грамаьтай 1447г. было замацавана у артыкуле 24 ў якім прадугледжвалася пакаранне смерцю таго кто дапамагаў сялянам або чэлядзі уцякаць адж сваіх паноў. Прадуглэджвалася так сама пакаранне за захоп чужых зямель феадаламі за іх межусобіцы і зямельныя спрэчкі. Выявіўся у судзебніку і новы погляд на мэты пакарання, так у ім у першаню атрымала заканадаучае замацаванне запалохванне як адна з асноўных мэт пакарання у феадальным праве. Зхяця не выключаліся і маёмасныя кампінсаціі забаранялазя…. злачынцу ад кары шляхам ад купа, або перадачая яго або яго блізкіх у няволю пацярпеўшаму як гэта было у звычаёвым праве. У судзебніку у перўшаню змешчан артыкул які прадугледжваў аналогію законау, заканчваўся судзебнік прадпісанем, чкое……усіх жыхароу трымаць у належным стане і парадку усе дарогі і масты. Такім чынам ….пачатак новапму этапу у развіці…..тэорыі і практыкі занадаўчай дзейнасці дзяржаўных органаў. Зьяўленне новых прынцыпаў………кадыфікацыі феадальнага права, які завяршыўся выданнем статутаў ВКЛ. Складальнікі статутау не патрымліваліся сістэмы кадыфікаціі прынятай у Рімскай ….а прынялі сваю. Пры складані статутаў у першаню былі…………тэарытычныя і практычныя задачы кадыфікацыі і сістэматызаціі, былі выпрацаваны новая сістжма і структура размяшчэнне прававых норм у залежнасці ад іх зместу. Былі уведзяны ……….таварнаграшовых….таго часу, былі сабраны і …..у пэўным парадку нормы дзяржаўнага, зямельнага, цывільнага, шлюбнасямейнага, крымінальнага, і іншых галін права. Кодэкс- гэта закон, які ахоўвае права яго галіны. Распрацоўка ….нормаў ВКЛ статутау 1529, 1566, 1588гг. Стала вяршыняй сістэматызатарскай і кадэкатыўнай дзейнасці. У стварэння ….удзельнічалі…….адміністрацыі, прадстаўнікі шляхты і спецыялісты права у тым ліку і з іншых краін. Магчыма сярод сткаладальнікай статутаў…..быў Скарына……уваходзілі католікі і праваслаўныя значную работу правялі удзельнікі соймау паны-радныя, канцлер Радзівіл Чормы, пісар, дзяк вялікакняжаскай …Мартін ….дактары навук Петр Ронзій, трэті статут рыхтавалі высокакваліфіцыкаваныя выязнауцы пад кірауніцтва канцлера ВКЛ Валовіча і падканцлера Льва Сапегі. Тэктсты статутау на пачатку выконваліся ад рукі, але стягам часу яны пачалі
У 1530 перакладзены на лацінскую мову. У 1532г. на польскую у першаню надрукаваны на старабеларусскай мове лацінецай. У 1541г. у Познані кірыліцай у 1854 у маскве на старабеларускай мове 1969г.
І у 2005г. статут 29, 1566г. пераклыдзены на лацін. І польск. Мове. На ……у першаню надрукаваны у Маскве. Статут 88 друкаваўся на старабеларускай (вільна), польскай, нямецкай. У 1989 у мінску у 2002г. паутораны толькі скарочаны. Частка яго палаженняў уключана у звод законаў Расіі, у польскае заканадаўства.
Галіны права
Дзяржаўнае права ВКЛ вызначала структуру кампітэнцыю і характар дзейнасці органаў центральнай і мясцовай улады. асноуныя правы і абавязкі грамадзян у ім выкладзены прававое становішча вялікага князя, які ажыцяцляу функцыі…………………….органаў, меў правы заканадаўчай ініцыятыве, ….., распараджацца яе узброеннымі сіламі, маёмасцю, даходамі і казной. Аднак рэалізавать гэтыя палнамоцтвы вялікі князь мог як правіла з удзелам рады, сойма і службовых асоб вярхоўнага упраўлення (маршалаземскія, канцлер) пры усей….становішча манарха яго правы захоуваліся на выбарным пачатку, на прававых нормах статута, агульназемскія прывілеі, і абапіраліся на падтрымку феадалаў. Такое прававое становішча вялікага князя некаторым даследчыкам дае падставы бачыцьо элементы яго у становішчы прэзідэнта у рэспубліцы. Абмежаванасць….гаспадара у нормах статута 88 па рознаму: у формах клятвы або абяцанне захоўваць …правы або у форме непасрэднай забароны (без…сойма) пачынаць вайну, вызначаць падаткі на …….выдаваць новыя законы, выдавать законы якія супярэчвалі статуту.
Найбольш полнай праваздольнасцю валодалі дзяржава, царква і вярхі классаў феадалаў, яны не толькі маглі свабодна распараджацца сваей маемасцю, але і ажацяуляць ………….з усім абмежаванай была грамадзянская праваздольнасць палонных і чэлядзі нявольная, якая у 16 ст. пераводзілася у чэлядзь дворную і надзяляеца зямлей.
Правы удавы былі значна шырэй чым замужняй жанчыны, агульнаграмадская здольнасть наступала для мужчын з 18гадовага, для жанчын з 13- 15. Ваенная права таксама ФАРМІРАВАЛАС ПАСТУПОВА…………………………..АБАРОНЫ СВАЕЙ ЗЯМЛІ І У ЛІКУ …НОРМ ПІСАННАГА ПРАВА. Яно рэгмінтавала пытанне у ліку ваеннаабавязанных каплектаванне арміі, хбору апалчэгнне прававога становішча каманднага саставу у арміі (гетмана харужых і інш.) парадку размышчэнны армейскіх….і асобных ратнікау, камплектаванне наемных …… адказнасці за военскія злачынствы, парадку набыця прадуктаў харчавання. У статуце 88 адпаведна традыцый устанаўліваляся, что да ваенная службы маглі прыцягвацца не толькі уладальнікі маёнткаў, але і інш. асобы. Пытанне ваеннага права вырашаліся на соймах 1502, 1507, 1511, 1514, 15.. яно адлюстравана таксама у Віцебскіх і ….правах……………быть гатовымі да военскай службы……………… у абароне зямлі адпавядае і Мікола Гусоускі “Песня пра зубра” (1523г.) абавязкова……..неслі………………….. праваслаўныя і католікі……………………………..але па прыняцці каталітства станавіліся ваенна служывымі . Ваеннага првав пачаналася са статуа 1529 первы сборнік па ваеннаму праву гэта артыкулы ваенные выдадзены у 1754 .У Нясвіже па ініцыатыве Міхала Радзівіла матырыял 16-17 стагодзя. У 18 ст. выдадзены сборнік ваенных артк.Валюміна Легум. Артыкулы рыгулявалі паводзіны простых ратнікау і камен.саставу правы і абавязкі гетмана і інш.
У цэтере права абавяз. Права аб’кектай рэчавага права маенткі. Прадукты вытворчасці горада і вёскі. Іх выкарыстанне рэгмінтавалася прававымі нормамі якія забяспечвалі крэдыт залога…..залогатрымальнік меў …на задавальнене саіх патрабавання у закладзяннай маёмасці сервітутаў. Сервітуты карысталіся чужой рэчу былі шірока вядомы на Беларусі 16 ст. Сервітутныя правы забяспечваліся……юрюдыч афармленне реч правов фуадалалау………..завершана да 17 ст.
Метки текущей записи:
ваенная права, ВКЛ, Грамадзянскае права, закон, канстытутацыўная дзяржава, крымінальнае права, норм, права, право, Сорокин, Судзебнік 1468г., феадалы
Больше из этой рубрики
- Беларусь ва умовах набыця суверенітэту і дзяржаунасці (канец 1980-ых па цяперашні час)
- БССР у гады Другой сусветнай вайны 1939-1945гг. Вялікая айчыйная вайна 1941-1945гг.
- На месцовым заканадаўстве і звычаёвым праве….
- Грамацка-палитычны лад и права Беларуси у складзе Рэчы Паспалітай 1569-1795гг.
- Грамадска-палітычны лад и права на Беларуси у перыяд рэвалюцыйных перамен і нацыянальна-дзяржаунага самавызначэння Беларусі 1917-1921гг.
Оставьте комментарий!
Вы должны быть авторизированы чтобы оставлять комментарии.