Грамадска-палітычны лад Беларусі канец 18- сярэдзіна 19 ст.
Грамадска-палітычны лад Беларусі канец 18- сярэдзіна 19 ст.
Преподаватель: Сорокин
Курс: 1
Факультет: Юридический
Тип: Лекции по Истории государства и права Беларуси
Пасля уваходжання усходніх районаў Беларусі ў склад Рассіі у 1…імператрыца Екатерына 2 загадала: “Суд і расправу у тых правінцыях па асабістых спаравах павіны праводзіца па іх законах і звачаях і іх языком ва усіх тых выпадках, каторыя не датыкаюцца нашэй улады”. Суд павінен быу праводзіца выбарнымі судзямі у акругах земскімі і гродскімі судамі, а у гарадах ратушамі і магістратамі, якія падпарадкоуваліся Літоускімі трыбуналамі, як верхнемы земскаму суду. Аднак пасля выдання учрежденія для управленія губерній 7 лістапада 1775г. у полацкая і магілеускай пачалі уводзіца прадугледжанныя дадзеным законая учрежденія. У 1797г. Павел загадау аднавіць старыя судовыя органы якія прадугледжаны статутам ВКЛ 1588г. тым не менш тэндэнцыі набліження судовай сістэмы Беларусі да центральнай Расііі развівалася. У губерні .быу галоўны суд, куды паступалі скаргі на рашэнні і прыгаворы земскіх павятовых падкаморскіх судоў да 1810г.. падкаморскія межавыя і гарадскога магістрата па крымінальных і цывільных справах. Галоуны суд быў выбарным судом. У залежнасті ад катыгорыы спрау, гэтыя справы разглядаліся у дэпартаменце крымінальных ці у дэпертаменце грамадзянскіх спрау. Апіляціі галоунага суда падаваліся у сенат. У губернях беларусі існавау маршалкоускі камесарскі суд, ен ствараўся па рашенні галоунага суда для разгляду скаргау на прыгаворы падкаморскага суда па зяямельных спрэчках. Маршалкоускі камесарскі суд складауся з павятовага маршалка інекалькі членаў, якія выбіраліся бакамі па ўзаемнай згодзе. У паветах беларусі у адрозняне ад іншых губернях Расіі асноуным саслоуным дваранскім судом першай інстанцыі быў земскі павятовы суд. У яго склад уваходзілі: судзя,2 падсудкі і пісар : “Владеюўіе не двіжымым імуўеством”. Працаваў суд 3 разы у год па 2-3 тыдні суд разглядаў крымінальныя справы і некаторыя грамадзянскія. Апіляціі на рашэнні земскага суда падаваліся у галоуны суд на працягу 6 тыдняў. Земскія суды дзейнічалі да 1831г. і былі заменяны павятовымі судамі у складзе павятовага судзі і двух засядацелей, якія кіраваліся у сваёй дзейнасті толькі расійскім заканадауствам. У першай чверці 19 ст. у Бел. Губернях было частковаперагледжанна і пытанне аб тым, якія віды правау парушэнняў тычацца крымінальнай адказнасці а якія грамадзяскіх. Пры рашэнні гэтай праблемы судзі павінны былі звяртацца не да статута а да устава благачынія 1782г. да крымінальных сталі адносіца справы па якіх папярэднія следства праводзілі органы паліцыі. У выніку справы па захопу чужой сенажаці вышэчцы чужога леса, якія па статуту 1588г. адносіліся да грамадзянскіх і разглядаліся шляхам падачы іскаў у суд у 19 ст. былі аднесяны да крымінальных. Пры разглядзе некаторых крымінальных спрау павятовых земскіх судах прадпісвалася карыстацца на рауне з нормамі ВКЛ і агульнымі законамі Расійскай імпэрыы. Падкаморскія суды былі заняты зямельнымі справамі. Іх замянілі у 1810г. межавыя суды с пачатку межавыя суды дзейнічалі у выглядзе дзвух інстанцый а у 1815г. быў створаны вышэйшы губернскі межавы апіляцыйны суд у губернскім суд- гэта 3 судовая інстанцыя. Судзі межавых судоу, ад кожнага павета, выбіраліся на 3 гады. Межавыя суды праіснавалі у беларусі да 1.74.г. да гэтага часу межавыя спрэчкі рашаліся у павятовых судах на аснове асобых правілау складезенных межавым дэпартаментам сената ў адпаветнасці с агульнай інструкцыяй, якая дзейнічала на усей террыторыы Рассіі. Побач з назвванымі судамі у першай трэці 19 ст. на терыторыі заходніх губернях беларусі дзейнічалі гродскія суды. Скалд: судзя, падсудак і пісар. Яны уцвярждаліся на пасады губернатарам, генерал губернатарам. Вырашалі пытанні пераважна крімінальнага характару. Апіляцыі на рашэнні гродскага суда падаваліся у галоуны суд пры гэтым выканане рашэняу гродскага суда прыпанялася. Гродскі суд выконваў не только судовыя але і адміністрацыйныя функцыі. Даволі абмежавана мясцовай уладай была судовая дзейнасць гарадскога магістрата, у яго кампітэнцыю уваходзіу разгляд малазначных грамадзянскіх аб прыналежнасці зямельнага участка і крымінальных. У 1831г. замест галоуных судоу у губернях утвораны губернскія суды падобныя на суды центральных расійскіх центральных губерняу. Яны уключалі палаты крымінальнага і цывільнага судоу, земскія і гродскія суды ператвораныя у павятовыя. Да пачатку 19 ст. на террыторыі беларусі галоунай крыніцай права заставауся статут 1588г. дзейнічаушыяся суды да паустаня абапіраліся ак на нормы статута так і на імперская права. Усе судовыя адміністрацыйныя і грамадскія акты павіны былі складацца толькі на русскай мове. Адмена статута 1588г. азначала прыпыненне дзеяння толькі той часткі мясцовага права якая да гэтага часу ужывалася толькі на тэррыторы Беларусі, што тычыцца значнай часкі нормау дзяржаунага і некаторых іншых галін права, то с часу уваходжання заходніх губерняу у склад Расіі яны фактычна не дзейнічалі, хаця пэунага заканадаучага акта амяніушага такія нормы выдадзена не было. У канцы 18- першай палове 19 ст. існавала 2 напрамкі упарадкавання заканадауства Беларусі. 1-ы характэрызавау упарадкаване мясцовых актау, іздзейсняуся шляхам перакладау і перавееданняу статута 1588г. і соймавых пастаноу якія дапаунялі яго. 2 напрамак заключайся у тым, што у парадкаванні заканадауства ішло па шляху скасавання мясцовых павінасцяу у праве і паступовай зменя мясцовага права правам Рассійскай імперыі. У 1826г. пад кірауніцтвам Спіранскага пачылася работа па падрыхтоуцы звода законау Расіійскай імперыі. Адначасова пачалося складанне і згода мясцовых законау заходніх губерняу з мэтай уключення яго у агульны звод законау рассійскай імперыі. Гэтай працы каравау вядомы беларускі гісторык- юрыст Ігнат Даняловіч. Падрыхтоука звода законау заход. Губерняу вялася да 1…г. работа над гэтым зводам законау не завяршылася увядзеннем у дзеЯння яго як асобнага закона. А у звод законау рассійскай імперыі былі ўключаны толькі яго асобныя часткі. Прычына пераход урада ад палітыкі лавіравання да прамога ігнаравання адметнасті рэгіёнау далучаных да расіі. У дзяржауна-прававой сфэры гэта выявілася і у скасаванні апошніх рэшткау судовай, адміністрацыйнай і прававой аутаноміі заходніх губерняў. Менавіта таму поўнасцю адменялася дзейнасць статута ВКЛ 1588г., а праект зводу законаў заходніх губерняў не быу рэалізаваны. Мікалай першы выдаў указ аб тым, каб беларускія і літоускія губерні “называлі у далейшым кожную асобна”. Аднак, у справаводстве гжтыя 6 губерняў часта называліся пауночназаходнім краем у адрозняне ад паудневазаходняга краю, гэта значыць Кіеускага генералгубернатарства. У публітыстыцы тэрмін пауднёвазаходні край пачау шырока ужывацца пасля паустання 1863-1864гг. у 1917-1918гг. пауночназаходні край называуся пауночназаходняй вобласцю. На тэррыторыі пауночназаходняга краю утвораны Беларускае СССР, літоуская рэспубліка, заходняя частка краю адышла да Польшчы. 3 мая 1846г. на усёй тэррыторыы Рассійскай імперыі пачало дзейнічаць улаженне аб пакараннях крымінальных і папраучых зацверджана у 1…г. адпаведна яму памешчыкі захавалі права караць сялян, высылаць іх у Сібір. Судамі да сялян і мяшчан маглі прымяняцца катаржныя работы, кары на целе. У той жа час дваранамі, духавенствам і г.д. не дапускалася прымушэнне да працы пазбауляцца ад клямення, гэта сведчыла аб захаванні феадальнапрыгонецкага права без ізмен. Хаця новыя ідэі буржуазнага права паступова укарыняліся у жыццё, асабліва у нормы цывільнага права сістэматызаваных у 10 томе звода законау расійскай імперыі. У сярэдзіне 19 ст. ажывілася грамадская палітычная думка адносна неабходнасці правядзення карэнных зменау у становішчы…..больш таго гэтая думка абапіралася на практыку гаспадарання буйных землеуладаннікау пауночна-заходнага краю. А справа у тым, што землеуладаннікі гэтых земляу, пачалі звяртаца все больш актыуна да выкарыстання свабоднай рабочай сілы. Гэта абудзіла інтарэс і у адміністрацыі царскай імперыі. На гэтай падставе прымаюца рашенні аб утварэнні рабочых рук.
Комментариев нет.