БССР у гады Другой сусветнай вайны 1939-1945гг. Вялікая айчыйная вайна 1941-1945гг.
Преподаватель: Сорокин
Курс: 1
Факультет: Юридический
Тип: Лекции по Истории государства и права Беларуси
БССР у гады Другой сусветнай вайны 1939-1945гг. Вялікая айчыйная вайна 1941-1945гг.
Межнародная сітуацыя.
Прычыны няудач Чарвонай арміі у пачатку ВАВ.
Органы акупацыйнага рэжыму на Беларусі.
Савецкія органы улады і кіравання
Права.
Міжнародная сітуацыя.
30-ыя гг. 20 ст. адзначаны павышэннем уплыву на становішча у свеце сіл нямецкай адміністрацыі начале з Гітлерам. Апарат Германіі пачаў праводзіць палітыку. У прыватнасці у 1934г. Германія і Польша заключылі дагавор. У 1938г. Гітлер навеу парадак у Чэхаславакіі на што не адрагавалі яе саюзнікі 4 дзяржаў. Летам 1939г. ніхто не падазраваў, што Сталін і яго тачэнне пойдуць на саюз з Германіей. Тым часам у 1938г. адносіны паміж Польшай і Савецкім Саюзам сталі не проста дрэннымі, а варожымі. Савецкае кірауніцтва не змагло праявіть вытрамку і заключыла, як лічаць гісторыкі, памылковы дагавор аб ненападзе. Вясной 1939г. Гітлер разрывает дагавор з Польшай. 1 верасня 1939г. войска гітлараускай Германіі нападае на Польшу. Войска Германіі акупавалі тэррыторыі Бельгіі, Нідэрландау, Францыі і г.д. Адначасова Германія заключыла агрэсіўны саюз з Італіей і Японіей. Вясной 1941г. яна захапіла Югославію і Грэцыю. Ажыцывіушы перавод сваёй эканомікі на ваенны лад, якая абапіралася на эканамічны патэнцыял многіх краін Заходней Еўропы, 22 чэрвіня 1941г. Германія пачала вайну з Савецкім Саюзам. Вельмі цяжкім аказауся для нашай краіны 1941г., калі Чырвоная армія страціла асноўную частку кадравай арміі і узбраенне. Давялося адступаць да Волгі, былі моманты адчайнага становішча, дасадныя правалы у Беларусі, на Украіне, у Крыму, многае на палях сражэнняў не атрымалася, але недахопы устраняліся. у першыя 2 тыдні вайны у краіне былі шок, разгубленнасць, вілізарныя страты, былі трусы, панікёры, да прыкладу: усе кірауніцтва Беластока збегла у ноч з 22 на 23 чэрвіня, пакінуўшы горад “на самастойнае плаванне”, а у ноч з 24 на 25 чэрвіня 1941г. партыйнае і савецкае кірауніцтва Беларусі тайком сбеглі у бок Магілёва. У сваю чаргу. Меушае месца супрацяуленняу вызвала сваеасаблівую рэакцыю у Гітлераускай адміністрацыі, у прыватнасці Гебель запісау у дзенніку 28 чэрвіня “враг абароняется одчаянно”. 2 ліпеня “ідут очень упорные і ожесточенные боі”. Гітлер азадачаны, што вайна пайшла не так, як планавалі немецкіе стратэгі, прызнаецца: “22 чэрвіня мы раскрылі дзверы і не ведалі, што за ёй знахлдзіцца”. Дальнабачны прэзідент США Рузвельт зауважыу савецкаму паслу “22 чэрвіня Гітлер здзейсніу першую памылку”. Хаця за гэтым і стаяла уся індустрыйная магутнасць кантынентальнай Еўропы. Дыскусія пра прычыны неудач Чарвонай арміі у пачатку вайны. Вылучаюцца 4 самыя налоуныя:
1. Пераацэнка значэння дагавора “аб ненападзенні” і надзея з яго дапамогай а…. пачатак вайны.
2. Рэпрэсіі сярод вышэйшага і сярэдняга каманднага саставу Чырвонай арміі у 1930-ыя гг., слабая ваенна-тэхнічная падрыхтоука асабовага саставу.
3. Перавага ваенн-эканамічнага патэнцыялу Германіі над саюзам СССР да чэрвіня 1941г., высокі узровень прафесіянальнай падрыхтоукі вермахта у параунанні з Чырвонай арміі.
4. Пралікі вышэйшага ваенна-палітычнага кірауніцтва Савецкага саюза у вызначэнні тэрмінау верагоднага пачатку узброеннага сутыкнення і стратэгічнага напрамку галоунага удару праціуніка.
У выніку, нягледзячы на гераізм савецкіх войск, немцы ужо у ліпені захватілі Прыбалтыку, значную частку тэррыторыю Беларусі і Украіны. Чырвоная армія панесла чалавечныя страты. За лета 1941г. уся тэррыторыя Беларусі была акупавана захопнікамі. Да канца 1941г. немцы захапілі у палон 3 940 000.
На захопленнай тэррыторыі гітлерауцы устанавілі новы парадак. Гэты ражым, які ставіу за мэту знішчыць людзей. Імі былі адкінуты усе прававыя нормы. Згодна з “планам Ост” акупанты меркавалі пакінуць у Беларусі да 25% мясцовага насельніцтва для анямечвання і выкарыстанне у якасці рабочай сілы. Акупацыйны рэжым- сістэпа палітычных, эканамічных, ваенных і ідэлагічных мер накіраванных на ліквідацыю Савецкага Грамацка-дзяржаунага раду, рабаванне нацыянальных багаццяу і рэсурсавау, заняволянне і знішчэнне беларускага народа. Акупацыйная палітыка распрацавана у Дэрактывах і праграмных выступленнях нацыскіх кіраунікоў (План Барбароса, Генеральны план “ОСТ” інструкцыя пра асобныя вобласці да дэрактывы № 21 плана Барбароса ад 13 сакавіка 1941г., Дэрэктывы па кірауніцтву эканомікай у акупіраваных Усходніх абласцях і інш.). на акупіраванай тэррыторыі Беларусі Гітлерауцы знішчылі дзяржауную самастойнасць Беларскага народа і тэратырыяльную целаснасц, увелі свій адміністраціуна падзел. Адпаведна плану Барбароса тэррыторыі Вецебскай, Магілеускай, Усей Гомельскай, Мінскай і некаторых раенау Палескай обласць былі аднесяны да Вобласці армейскага тылу і падпарадкаваны ваеннаму камандаванню групы арміі “цэнтр”. Улада на гэтай тэррыторыі знаходзілася у руках ваенных і паліцэйскіх органаў. Вышэйшым органам вермахта на гэтай тэррыторыі быў штаб тыла групы арміі “Цэнтр”. Пауднёвыя раёны Гомельскай, палескай, пінскай і Брэскай абласцей з абласнымі цэнтрамі Мазыр, Пінск і Брэст былі далучаны да рэйх камісарыята Україна Беластокская, пауночныя раёны Брэскай, частка раёнаў Баранавічкай абласцей былі уключаны у частку Прусіі Цэнтр беларусі генеральны камісарыят “Беларутэнія” уключау 68 раёнау або 1/3 тэррыторыі БССР пярэдання вайны. Генеральны камісарыят “Беларутэнія” разам з Прыбалтыкай уваходзіу у рэйх камісарыят Ослант у Рызе. Вышэйшым органам тут з’яўляуся гэнеральны камісарят Беларутэнія, якому падпарадковываліся гебецкамісарыяты, якія кіравалі акругамі, штатскамісарыяты гарадамі і артскамісарыяты- раёнамі. Начальнікам цывільнага праўленя (генеральным камісарам) на Беларусі Гітлер прызначыу у ліпені 1941г. Гауляйтера Вільгельма Кубэ. Яму былі падпарадкеаваны нямецкія галоуныя камісары акруг і горада Мінска. Хорстка цэнтралізаваны адміністрацыйны апарат у асноунысм складауся з нямецкіх грамадзянскіх служачых. Для стварэння выгляду самакіравання, а таксама узмацненне уплыву на насельніцтва у якасці дапаможных мясцовых устаноу акупанты стваралі органы мясцовай адміністрацыі (гарадскія і раёныя управы начале з начальнікам раёна, або бургамістрам горада). Акругі падраздзеляліся на паветы дзе цывільную уладу выконвалі управы начале з прызначаным старшынёй, а у вёсцы старасты, солтысы, войты. Работу раёных павятовых упраў і стараст вёсак накіроўвалі і кантралявалі прадстаўнікі нямецкай цывільнай адміністрацыі, вайсковых кандыдатур, паліцыі і службы бяспекі (камісары, каменданты, крайсляндверты і інш.). паліцэйскае забяспячэнне было падпарадкавана рейхсфюрэру СС і шэфу нямецкай палітычнай паліцыі ГЭСТАПУ, Гімлеру, які меу права даваць указанні і рэйхскмісару Кубе. Паліцыя мела сваю практычнанезалежную ад цывільнай адміністрацыі сістэму упраулення. Ваенныя камендатуры падпарадковываліся вайсковаму камандаванню. Усе гэтыя дзяржауныя германскія установы кіраваліся галоунай мэтай. Увогуле, как утрымліваць у сваіх руках тэррыторыю захопленай беларусі гітлерауцы вымушаны былі трымаць тут ваеннапаліцейскія сілы колькасцю да 60 000 чалавек без уліку франтавых частей, якія выкарыстовываліся у барадзьбе супраць партызан, ім дапамагалі Літоускія, Латыжскія а таксама Польскія фарміраванні. На Беларусі дзейнічала каля 70 000 падпольшчыкау, якіх патрымлівала большасць насельніцтва. Імі было забіта і паранена больш за 50 000 гітлерауцау. З другой паловы 1943г. пад уплывам партызанскага руху і паражэння пад Курскам і Арлом гітлерауцы імкнуліся выкарыстаць беларускіх нацыянальных дзеячау пры відам сваёй дзяржаунасці пад пратэктаратам Германіі. У ліпені 1943г. была утворана беларуская рада даверу як адміністрацыйна-нацыянальная дарадчая установы пры генеральным камісарыяте. Старшынёй рады быу прызначаны беларускі нацыянальны дзеяч прафесар Іваноускі, які быу бургамістрам Мінска, але пасля смерці Кубы (верасень 1943г.) яго пераемнік Готберг поунасцю ігнаравау камітэт даверу. У снежні 1943г. было абвешчана аб стварэнні беларускай цэнтральнай рады, яго галоунай мэтай дзейнасці быда мабілізацыя усіх сіл на барадзьбу з бальшэвікамі. Рада выкарыстовывалася захопнікамі у прапагандійскіх мэтах. У падпарадкаваніі БЦР акупанты перадалі раней створаныя арганізацыі. Менавіта беларускую самапомошч, беларускае навуковае таварыства і інш. Меж тым гітлерауцы не спяшаліся дзяліць уладу. Фармальна яны парадалі БЦР толькі кірауніцтва школьнай справай, культурай, сацыяльнай апекай і вайсковымі пытаннямі. Аднак на месцах адпаведныя надзелы і на далей заставаліся пад кантроллем нямецкіх акруговых камісарау. Беларуская цэнтральная рада развіла кіпучую дзейнасць, у акругах страваліся намесніцвы, ці адзелы БЦР. Яны усяляк дапамагалі гітлерауцам весці барадзьбу супраць партэзан. Дазводеннае гітлерауцамі у пачатку 1944г. калабарантам прымусовая мабілізацыя у беларускую украевую абарону (БКА) была шырпока выкарыстана для угону рабочай сілы у Германію, фізічныя расправы з мірным насельніцтвам. Да красавіка 1944г. у краёвую абарону было насільна мабілізавана да 25 000 чалавек. На тэррыторыі Беларусі было арганізавана 260 лагерау смерці з якіх мало што явіуся жывімі. Больш за 100 000 гета, дзе знішчаліся яурэі з беларусіі, Чэхаславакіі, Галандыі, Германіі, Венгрыі, Польшчы і інш. краін. Акупанты спалілі, разбурылі і разграбавалі 209 Беларускіх гарадоу. Спалілі і знішчылі 9 200 сел і весак, з іх звыш 620 з усімі жыхарамі. А каля 4 260 з часткай насельніцтва. Былі разбураны амаль усе прамысловыя прадпрыемствы і электрастанцыі, гітлерауцамі была разрабавана маемасць калгасау і саугасау, моцна пацярпелі транспартныя магестралі, было разбурана амаль 3 чверці жылога фонду, гарадоу, поунасцю знішчана матэрыяльная база адукацыі, навукі, культуры. Па агульнаму развіцю эканоміка БССР была адкінута да 1928г. а па асобных галінах да 1913г.
Першымі заканадаучымі актамі, якімі унесены змены у структуру і кампітэнцыю органау дзяржаунага кіравання былі агульнасаюзныя. Да прыкладу, 22 чэрвіня 1941г. указам прызідыума верхоунага ….о военном положэніі усе функцыі органау дзяржаунай улады у справах абароны за бяспеченне грамацкага парадку і дзяржаунай бяспекі ускладаліся на ваенные саветы ваенных акруг, а так, дзе не было ваенных саветау вышэйшаму камандаваню ваенных злучэнняу. Гэты указ па сутнасці надзеляу вайсковае камандаванне тымі шырокімі палнамоцтвамі, якімі раней карысталіся рэпрэсіуныя органы наркаматау унутраных спрау у мірны час без….насельніцтва успрыняло гэты указ як неабходную меру первыконвала усе загады ваеннага камандавання. З мэтай сканцтравання усей паунаты улады у алной установе прызідыум верхоунага савета СССР цжнтральны камітэт ВКПБ і савет народных каісарау 30 чэрвіня 1941г. утварылі дзяржауны камітэт абароны. Яму былі падпарадкаваны усе ваенныя партыйныя савецкія і грамадскія установы а таксама усе грамадзяне павінны былі выконваць яго пастановы і распараджэнні. Старшыня дзяржаунага камітэта абароны Сталін адначасова займау пасады генеральнага сакрэтара СНК СССР, а 8 жніуня стау вярхоуным галоунакамандуючым і узначалій стауку вярхоунага галоунакамандавання, якая была утворана 23 чэрвіня 1941г. паунамоцтвы і стаукі ГКЛ значна адрозніваліся. Дзяржауны камітэт абароны быу дэрэктыунай установай і здзейсняу агульнае кірауніцтва збройнай барадзьбой, а стаука была выканаучым і вайсковым органам падпарадкаваным дзяржаунаму камітэту абарону. Дзяржауны камітэт абаровы …….усіх эканамічных, вайсковых і людскіх рызервау. Работай па забеспячэнню арміі зброей, вайсковай тэхнікай і яе вытворчасцю. Эвакуацыя….прамысловых прадпрыемствау і людзей. Адначасова з ДКО дзейнічалі і канстэтуцыйныя органы дзяржаунай улады і кіравання, але на Беларусі у сувязі з акупацыяй яе тэрыторыі вышэйшыя органы улады вымушаны былі эвакуіравацца у Расію, а мясцовыя часова прыпыніть сваю дзейнасць у эвакуацыі дзейнічалі толькі прызідыум вярхоунага савета і савет народных камісарау БССР да таго ж іх дзейнасць была істотна абмежавана. Па прычыне заканчэння палнамоцтвау дэпутатау вярхоунага савета БССР выбраных у 1938г. і немагчымасцю правядзення новых выбарау ва умовах вайны. Прызідыум вярхоунага савета БССР працягнуу іх палнамоцтвы да правядзенння выбарау. У красавіку 1939г. у складзе саунаркома быу утвораны новы адзел па рабоце сярод эвакуаванага з беларусі насельніцтва. Супрацоунікі адзела закліканы былі наладзіць сывязі з эвакуаванымі людзьмі дапамагаць ім уладкоувацца на працу, аказваць матэрыяльную дапамогу тым, хто меу у ей патрэбу. Саунаркам праводзіу падрыхтоучую працу падбора кадрау на вяртання на радзіму па яе вызваленні. У ваенны час не праводзіліся і выбары у мясцовыя саветы дэпутатау працовых. Прызідыум вярхоунага савета БССР працягнуў палнамоцтвы дэпутатаў абласных, раенных, гарадскіх, раенных у гарадах, сельскіх і пасялковых саветау да снежня 1944г., а потым яшчэ раз прадоужыу іх палнамоцтвы да снежня 1945г. да часу на які былі прызначаны выбары у мясцовыя саветы. Восеню 1943г. пасля разгрому фашыскіх войск на курскай дузе пачалося выгнане ворага з акупіраванай беларускай тэрыторыі. 23 верасня савецкія войскі вызвалілі першы раенны цэнтр Беларусі Камарын, 26 верасня – Хоцінск, у Хоцінску пачалі працаваць ЦККППБ. Па выгнанню у лістападзе 1943г. захопнікау з Гомеля туды пераехалі усе вышэйшыя дзяржауныя і партыйныя установы рэспублікі. Гэта значыць, Гомель стау сталіцай БССР да выгнання немцау з Мінска. 21-24 сакавіка 1944г. у Гомелі адбылася сесія вярхоунага савета БССР. былі прыняты законы аб бюджэце Рэспублікі на 1944г. і аб утварэнні саюзнарэспубліканскіх народных камісарыятау абароны і замежных спрау. У 1944г. пачауся завершальны этап ВА вайны. Ен характэрызавауся поуным выгнаннем акупантау з савецкай зямлі і пачаткам вызвалення народау Еуропы ад фашыскай няволі. Адной з буйнейшых падзей гэтага этапа з’явілася Беларсукая наступальная апірацыя пад назвай “Баграціён”. Бітва за поунае вызваленне Беларусі пачалася раніцай 23 чэрвіня і завершылася да канца ліпеня 1944г. актыуны удзел у апірацыі прымалі партэзанскія злучэнні. Спачатку вызвалення тэрыторыі рэспублікі пачалася аднауленчая праца, якая доужылася да пачатку 50-ых гг. праграмай комплекснага аднаулення разбуранных акупантамі раенау сталі шэрах пастаноу саунаркама СССР і ЦКВКПБ. На аднауленне і развіце сацыяльна-эканамічнай і культурнай інфраструктуры Беларусі па рашэннях саюзных інстытутау рэспублікі атрымлівала фінансавыя і матэрыяльныя сродкі, дапамогу кадрамі у камплектавані апарата кіравання і гаспадарнікау. …..Гэта спрыяла хуткаму выцясненню Бел. Мовы з дзяржауных устаноу што прадвызначала усеагульную русефікацыю у рэспублікі у наступныя дзесяцігодзі.
Дэлегацыя БССР уздзельнічала у Сан-Францыйскай міжнароднай канференцыі,якая падрыхтавала статут ААН і стала краінай заснавальніцай гэтай аутарытэтнай Міжнароднай арганізаціі якая ахоувае мір і бяспеку народау.
ПРАВА. У гады Другой сусветнай вайны права БССР зусім не мела самастойнага значэння. Гэта праява працэсса бюракратычнай арганізацыі. Указам прызідыума вярхоунага савета БССР 26 чэрвіня 1940г. быу устаноулены жорсткі рэжым работы. Пастановай саунаркама БССР ад 19 верасня 1940г. дзеянне гэтага указа распаусюджвалася і на рабочых і на служачых Белкапсаюза. У канцы 1939 і 1940гг. у развіццё палажэнняу дэкрацыі народных сходау заходняй Беларусі аб нацыяналізацыі зямлі і буйной прамусловасці у заходніх абласцях савет народных камісарау БССР выдау шэрах пастаноу аб нацыяналізацыі прадпрыемствау розных галін прамысловасці, гандлёвых устаноу і жылых дамоу, калі яны перавышалі памер 113 кв.км. 26 снежня 1941г. меры крымінальнай адказнасці працруных за самавольнае пакіданне працы або прагул сталі яшчэ больш жорсткімі. Гэтыя указы дзейнічалі на Беларсі некаторы час і па заканчэнні вайны.
Метки текущей записи:
БССР у гады Другой сусветнай вайны 1939-1945гг. Вялікая айчыйная вайна 1941-1945гг., закон, норм, права, право, Сорокин
Больше из этой рубрики
- Беларусь ва умовах набыця суверенітэту і дзяржаунасці (канец 1980-ых па цяперашні час)
- БССР у гады Другой сусветнай вайны 1939-1945гг. Вялікая айчыйная вайна 1941-1945гг.
- На месцовым заканадаўстве і звычаёвым праве….
- Грамацка-палитычны лад и права Беларуси у складзе Рэчы Паспалітай 1569-1795гг.
- Грамадска-палітычны лад и права на Беларуси у перыяд рэвалюцыйных перамен і нацыянальна-дзяржаунага самавызначэння Беларусі 1917-1921гг.
Оставьте комментарий!
Вы должны быть авторизированы чтобы оставлять комментарии.